ਐਂਟਾਨਾਨਾਰੀਵੋ : ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ‘GenZ’ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਂਡਰੀ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਫਰਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਆਗੂ ਸਿਟੇਨੀ ਰੰਦਰੀਆਨਾ ਸੋਲੋਨਿਕੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਏ। ਫਿਲਹਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕੀ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਭੱਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸੂਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਮਿਲਿਟਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰੇਡੀਓ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਨੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਮੈਨੁਅਲ ਮੈਕਰੋਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫੌਜ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਸਾ ਜਹਾਜ਼ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਦੇ ਸੈਂਟੇ ਮੈਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਉਤਰਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਦਫ਼ਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਸੋਮਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਗੇ।
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਕਮੀ
ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ 22 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਈ ਸੀ।ਇਸ ਵਿਦਰੋਹ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ Gen Z ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਡੇਗਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਐਂਟਾਨਾਨਾਰੀਵੋ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦਾ ਕਰਫਿਊ ਲਗਾਉਣਾ ਪਿਆ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਂਡਰੀ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੂਨਿਟ CAPSAT ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਗੁਆਉਣਾ ਪਿਆ। ਇਹੀ ਉਹ ਯੂਨਿਟ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 2009 ਦੇ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ।
ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ CAPSAT ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਐਂਟਾਨਾਨਾਰੀਵੋ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। ਫੌਜ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਨਹੀਂ ਚਲਾਉਣਗੇ। ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ, CAPSAT ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੌਕ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। CAPSAT ਨੇ ਫੌਜ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਸਾਹਿਵੇਲੋ ਲਾਲਾ ਮੋਨਜਾ ਡੈਲਫਿਨ ਨੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। CAPSAT ਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਚੌਕ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਰਾਜੋਏਲਿਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜੈਂਡਰਮੇਰੀ (ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲ) ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ
ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 4 ਵਾਰ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਦੀ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਆਬਾਦੀ ਅੱਜ ਵੀ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 20 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਵਾਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ। 1960 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2020 ਤੱਕ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. 45% ਘਟ ਗਈ ਹੈ।
Credit : www.jagbani.com
