ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ ਡੈਸਕ : ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਰੁਪਏ ਦੀ ਡਿੱਗਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ RBI ਹੁਣ ਆਫਸ਼ੋਰ ਨਾਨ-ਡਿਲੀਵਰੇਬਲ ਫਾਰਵਰਡ (NDF) ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ NDF ਮਾਰਕੀਟ?
ਨਾਨ-ਡਿਲੀਵਰੇਬਲ ਫਾਰਵਰਡ (NDF) ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਫਾਰੇਕਸ ਕੰਟਰੈਕਟ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਲ ਵਟਾਂਦਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਅੰਤਰ ਨਕਦ ਵਿੱਚ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਵਧਿਆ ਦਬਾਅ?
ਡਾਲਰ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੀ, ਸਪਲਾਈ ਘਟੀ : ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਵਪਾਰਕ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੀ ਹੈ। ਆਯਾਤਕਾਰ (ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਾਮਾਨ ਆਯਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ) ਹੁਣ ਹੈਜਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਿਰਯਾਤਕ (ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਮਾਨ ਵੇਚਦੇ ਹਨ) ਆਪਣੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਫੜੀ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਦਰ 'ਤੇ ਵੇਚ ਸਕਣ।
ਨਤੀਜਾ : ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਘੱਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਡਿੱਗਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
RBI ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਪੋਰਟ?
ਟੀਚਾ: ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਰੇਟ ਫਿਕਸ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ।
ਆਰਬੀਆਈ ਹੁਣ ਸਿੱਧੇ ਡਾਲਰ ਵੇਚ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਰੁਪਿਆ 88.40 ਪ੍ਰਤੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਐੱਨਡੀਐੱਫ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਵੇਚੇ।
ਆਨਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਆਫਸ਼ੋਰ ਦੋਵੇਂ ਥਾਂ ਸਰਗਰਮ
ਆਰਬੀਆਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਫਸ਼ੋਰ ਐੱਨਡੀਐੱਫ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਮੁੰਬਈ ਸਥਿਤ ਸਪਾਟ ਫਾਰੇਕਸ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਦਖਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸਥਿਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
RBI ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਅਸਰ
ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਸਥਿਰਤਾ (ਮੁਦਰਾ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ) ਹੁਣ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੁਣ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵੀ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਬੀਆਈ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਹੋਰ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
Credit : www.jagbani.com
