ਬਿਜਨੈੱਸ ਡੈਸਕ - ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼-ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਘਰ ਦੀ ਗ੍ਰੋਸਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ, ਟੀਵੀ ਤੱਕ ਲਗਭਗ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਆਨਲਾਈਨ ਆਰਡਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ 'ਲੁਕਵੀਂ ਕੀਮਤ' ਦਾ ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ?
ਆਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਮੂਲ (original) ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚਾਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਯੂਜ਼ਰਸ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਦੇਖ ਕੇ ਉਤਪਾਦ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਕਾਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਅਚਾਨਕ ਵੱਧ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਲੁਕਵੀਂ ਕੀਮਤ ਨਿਰਧਾਰਨ (Hidden Pricing) ਨੂੰ ਹੀ ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਫੋਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ
ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਅਫੇਅਰਸ (Jagograhakjago) ਨਾਮ ਦੇ ਅਕਾਉਂਟ ਨੇ X ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਪੋਸਟ ਕਰਕੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖਪਤਕਾਰ ਹੈਲਪਲਾਈਨ (Consumer Helpline) 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਧੋਖਾਧੜੀ?
ਤਿਉਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੇਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਕੇਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਆਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਸੇਲ ਬੈਨਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਨੂੰ ₹37,999 ਵਿੱਚ ਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਅਸਲ ਕੀਮਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਅਸਲੀ ਕੀਮਤ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਆਫਰ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਆਫਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹੇਠਾਂ ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ (small font size) ਵਿੱਚ ਲਿਖ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਈਮਰ, ਲੁਕਵੀਂ ਕੀਮਤ (Hidden Cost) ਅਤੇ ਫੋਰਸ ਕੰਟੀਨਿਊਟੀ (Force Continuity) ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਬਚਾਅ ਲਈ ਨੁਕਤੇ:
• ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਟਾਈਮਰ ਆਦਿ ਲਗਾ ਕੇ ਜਲਦੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਹੈ।
• ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾ ਕਰੋ।
• ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ (conditions) ਅਤੇ ਸਟੈਪਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅੱਗੇ ਵਧੋ।
• ਮੁਫ਼ਤ ਟ੍ਰਾਇਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਟੋ ਭੁਗਤਾਨ (Auto Payment) ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ।
Credit : www.jagbani.com
