ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਨੇ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਬਣੇ ਤਿੰਨ ਔਰਲ ਲਿਕਵਿਡ (ਕਫ਼ ਸਿਰਪ) ਦਵਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਚਿਤਾਵਨੀ (Global Warning) ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ "ਸਬਸਟੈਂਡਰਡ" (ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ‘ਤੇ ਅਣਖਰੀ) ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨਲੇਵਾ ਰਸਾਇਣ ਡਾਇਥੀਲਿਨ ਗਲਾਈਕੋਲ (Diethylene Glycol - DEG) ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ
ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ. ਨੇ 8 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਨੂੰ ਇਹ ਮੈਡੀਕਲ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਔਸ਼ਧ ਮਾਪਦੰਡ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸੰਗਠਨ (CDSCO) ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ. ਵੱਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੇ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤਿੰਨ ਕਫ਼ ਸਿਰਪਾਂ ਇਹ ਹਨ:
- COLDRIF – ਨਿਰਮਾਤਾ: Sresan Pharmaceutical
- Respifresh TR – ਨਿਰਮਾਤਾ: Rednex Pharmaceuticals
- ReLife – ਨਿਰਮਾਤਾ: Shape Pharma
ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਖੰਘ, ਜ਼ੁਕਾਮ ਤੇ ਫਲੂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਤਪਾਦਨ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕ ਤੇ ਰੀਕਾਲ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ
CDSCO ਨੇ ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ. ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੂਸ਼ਿਤ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਰਯਾਤ (export) ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।
ਫਿਲਹਾਲ, ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਤਪਾਦਨ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਲਾਇਸੰਸ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਾਪਸ ਮੰਗਾਉਣ (Recall) ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਅਪੀਲ
ਭਾਵੇਂ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ. ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਵਾਈ ਨਿਯਮਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ (NRAs) ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ।
ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਣਉਪਚਾਰਿਕ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਨਿਯਮ ਵਾਲੀਆਂ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ‘ਤੇ ਖਾਸ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਬਿਨਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਵੀ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ NRAs ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦਸੰਬਰ 2024 ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
Credit : www.jagbani.com
